Alertheid bij de taxatie en datering van ivoor
Als ervaren taxateur vind ik het vaak lastig ivoor te determineren en te dateren. Je hebt geen laboratorium bij de hand, en het geven van een harde datering op basis van o.a. stilistische kenmerken kan soms erg lastig zijn.
Toch is het belangrijk om erg alert te zijn wanneer er sprake is van ivoor wat verhandeld wordt. Veel van het ivoor wat in de handel is is namelijk recent. Voor veel olifanten luidt de noodklok, zo blijkt uit onder andere dit recente (oktober 2016) BBC artikel.
Waar moet je als consument of taxateur op letten? Om te weten of je met recent bewerkt ivoor te maken hebt, kan je onder meer kijken naar stilistische kenmerken, vervaardigingsmethode, patina, en gebruikssporen.
En dan nog blijft het super lastig. Oud ivoor kan mooi wit zijn, en recent ivoor geel verkleurd. Een beeldje kan in 18e eeuwse stijl zijn gemaakt, maar recent vervaardigd.
Weten hoe oud een object is, is belangrijk in verband met de CITES wetgeving: om verhandeld te mogen worden moet een object vervaardigd zijn voor ca 1947, of vergezeld zijn van een CITES certificaat. Ivoor van latere datum zonder papieren is verboden. Probleem: Veel ivoor uit de 20e eeuw – met name objecten in een vroegere stijl gesneden – zijn verschrikkelijk moeilijk accuraat te dateren. Zeg ik als ervaren taxateur.
Ik zal daarom gaan kijken of ik meer beeldmateriaal en informatie kan vinden die van nut kan zijn bij de datering van ivoor. Op die manier wordt hopelijk beter duidelijk welke objecten wel, en welke objecten niet van voor 1947 zijn, en welke objecten niet zo makkelijk te dateren zijn (en dus niet zonder meer als zijnde vervaardigd voor 1947 bestempeld kunnen worden).
Een van de nuttige bronnen voor het herleiden van de stijl / periode van ivoor uit diverse landen is de website van het Nationaal Museum van Wereldculturen. Deze bevat een database waarin je kunt zoeken op combinaties van trefwoorden. Zo kan je met behulp van aanwezige foto’s van objecten, en historisch beeldmateriaal objecten vergelijken.
Hier een voorbeeld van een foto uit 1962 in de collectie van het Nationaal Museum van Wereldculturen waarop ivoren voorwerpen uit die periode te zien zijn.